Szantaż emocjonalny w związku: jak sobie z nim radzić?
Szantaż emocjonalny to niestety częsta forma manipulacji, która używana jest przez bliskie nam osoby. Zazwyczaj ma na celu uzyskanie czegoś — jakiejś korzyści, czy to materialnej, czy też fizycznej. Takie zachowanie może wpływać na Twoje poczucie własnej wartości, a nawet zdrowie psychiczne, sprawiając, że czujesz się winny lub odpowiedzialny za emocje swojego partnera. Stajesz się tzw. “narzędziem” w rękach innych. Jak rozpoznać szantaż emocjonalny w związku? Jak na niego reagować? Dowiesz się tego w poniższym artykule.
Czym jest szantaż emocjonalny?
Szantaż emocjonalny to forma manipulacji, w której ktoś wykorzystuje Twoje uczucia, takie jak poczucie winy, strach lub obowiązek, aby osiągnąć swoje cele. W związku druga osoba może wykorzystywać Twoją dobroć i tym samym dawać Ci do zrozumienia, że jesteś im coś winien. Co więcej, często osoba stosująca szantaż gra na Twoich emocjach, sugerując, że Twoje decyzje czy działania mogą zranić jej uczucia lub zniszczyć relację. Zdarza się, że takie osoby grożą również, że zrobią sobie krzywdę, jeśli nie zrobisz, tak, jak oni sobie tego życzą.
Szantaż emocjonalny – przykłady
Groźby odrzucenia: „Jeśli mnie naprawdę kochasz, zrobisz to dla mnie.”
Obwinianie: „Przez Ciebie czuję się taki nieszczęśliwy.”
Używanie emocji jako narzędzia: „Gdybyś mnie słuchał, wszystko byłoby dobrze.”
Manipulowanie lękiem: „Jeśli odejdziesz, nigdy się nie pozbieram.”
Powyższe przykłady pokazują, jak szybko i stosunkowo dość łatwo można wpaść w pułapkę poczucia winy lub strachu. Szczególnie gdy zależy Ci na partnerze i związku i nie chcesz doprowadzić do jego rozpadu.
Jak rozpoznać szantaż emocjonalny w związku?
Skąd wiedzieć, kiedy ma się do czynienia z szantażem emocjonalnym? Na sam początek zadaj sobie pytanie: “czy mój partner używa emocji jako narzędzia, aby wymuszać na mnie decyzje?”. Jakie sygnały wziąć pod uwagę, aby móc odpowiedzieć na to pytanie?
Ciągłe poczucie winy: masz wrażenie, że wszystko, co robisz, jest niewłaściwe i nie zaspokaja potrzeb Twojego partnera/ki.
Presja i kontrola: partner/ka często stawia Ci ultimatum — jeśli nie zrobisz tego, nie będzie tego.
Brak przestrzeni na Twoje potrzeby: Twoje uczucia i decyzje są ignorowane. Druga osoba nie zwraca uwagi na Twoje potrzeby, bowiem liczą się dla niej tylko jej własne.
Emocjonalne groźby: partner/ka sugeruje, że coś złego stanie się, jeśli nie spełnisz jego oczekiwań.
Pamiętaj! Szantaż emocjonalny jest stosowany jedynie wobec najbliższych — takich, których łączy relacja uczuciowa. I jest to warunek konieczny.
Jak reagować na szantaż emocjonalny?
Jeśli jesteś świadomy tego, że uległeś szantażowi emocjonalnemu, możesz zacząć stawiać granice w związku i reagować w odpowiedni sposób. Jaki? Już odpowiadamy!
1. Zachowaj spokój
Nie odpowiadaj na manipulacje emocjonalne w sposób impulsywny. Gdy partner próbuje wywołać w Tobie poczucie winy lub strach, zachowaj opanowanie.
2. Ustal granice
Granice to podstawa zdrowego związku. Powiedz jasno, co jest dla Ciebie akceptowalne, a co nie. Na przykład: „Nie zgadzam się na takie traktowanie, chcę, abyśmy rozmawiali z szacunkiem.”
3. Nie daj się wciągnąć w poczucie winy
Szantaż emocjonalny często działa, gdy czujesz się winny. Pamiętaj, że nie jesteś odpowiedzialny za wszystkie emocje i decyzje partnera. Nie bój się powiedzieć: „To nie moja odpowiedzialność.”
4. Szukaj wsparcia
Jeśli sytuacja się nie poprawia, warto rozważyć rozmowę z terapeutą lub doradcą. Profesjonalista pomoże Ci lepiej zrozumieć problem, a także wypracować odpowiednie strategie radzenia sobie z taką osobą.
